Historia e sipërmarrjes sime të re fillon me një rrëfim të shkurtër. Kam pasur një ballafaqim me babanë tim dy vjet më parë. U përpoqa të tërhiqja autoritetin e tij duke e lënduar me fjalët "që aj ne jetën e tij nuk ka arritur me se sa të bëhet një mësues".
Tani kisha kohë të mjaftueshme për të menduar për këtë deklaratë. Por jo vetëm për këtë deklaratë, por për tërë jetën time. Këtu arrita në përfundimin vijues: Jo vetëm që kisha gabuar me ato fjale, por edhe që tani dua të bëhem dhe une mësues. Do të ju tregoj ne vijim se si erdha deri te ky vendim bazuar në historinë time të jetës.
Unë kam lindur me 30 shtator 1985 në një familje me rrethana të thjeshta në Peje. Pas dhjetë muajsh unë kalova kufirin e Zvicrës dhe qendrova në Lucern me familjen time. Unë kam qenë një secondo ose tricondi që nga viti 1986 sepse dhe gjyshi im ka punuar si portier në "Schwanen" të Lucernit më shumë se 50 vjet më parë.
Hapat e mia të para i kam vendos këtu në Zvicër. Kam mësuar gjithashtu të flas, dëgjoj, lexoj, shkruaj dhe llogarit ne kete vend. Edhe sot, kjo nuk është garantuar ne gjdo cep të botës. Dhe për sa i përket horizontit kohor, fakti qe nje homo novus te ngritet neper te gjitha shkallet e shoqerise duke pasur qasje te drejtperdrejte ne institucionit me te mira arsimore ne bote, kjo mundesi egziston dhe ne Zvicer vetem qe 40 ose 50 vjet.
Cilat kujtime të tjera më formuan në fëmijërinë time? Në Zvicër bëmë udhëtime ne fundjava me gjithë familjen. Dhe kur i kaluam pushimet për shëtitje në Davos gjatë verës, e gjithë familja ishte gjithashtu e pranishme. Sidoqoftë, nëse do të donim të kalonim pushime në vendin e origjinës, babai im nuk mund të vinte. Kështu që kuptova relativisht herët: Ekziston një dallim mes vendit të mbërritjes dhe vendit të origjinës. Sidoqoftë, ky nuk ishte i vetmi dallim i dukshëm kur krahasohej vendi i origjinës dhe mbërritjes.
Ishte edhe tema e çeshmjes se ujit: Këtu funksiononte qeshmja e ujit dhe madje mund ta ngrohni ujin me një lëvizje të lehtë pa e zier atë mbi koftor. Në vendin e origjinës, nga ana tjetër, kishte vetëm ujë të ftohtë, por kishte dy zgjidhje të ndryshme: nga ana e nënës ishte një shatërvan në mes të fshatit, në anën e babait një pompë uji jashtë derës. Kur e perdorshim pompen, i gjithë fshati e dëgjoi. Pa udhëzime, pompa paraqet disa sfida: Nëse presioni bie sepse pompa nuk është përdorur për disa orë, mund të shpresoni se ende kishte ujë diku në një enë. Gjyshi im thojke: "Fute ujin në krye te pompes dhe perdore pompën me lëvizje të shpejtë". Vakuumi i krijuar nga kjo nxori ujin lart.
Te shtepia e nënës, vrapojshim drejt burimit te ujit poshte ne qender të fshatit. Kohezgjatja për të zbritur ishte vetëm rreth gjysmë ore, rruga per te u kthyar nalt te shpia me uje zgjate perkundrasi dyfish: më shumë si një orë. Ne ecëm atje me kontejnerë bosh. Në fund na priste nje pamja te një parajse të vogël. Kjo zonë ishte relativisht e nxehtë në verë, por ishte e këndshëm përreth burimit. Drita e diellit reflektonin në pikat e ujit të spërkatur nga burimi. Pamja ishte e paharrueshme. Sa herë që arrija në një pikë të ulët të jetës, unë tërhiqja energji të re duke mbyllur sytë për një moment të shkurtër dhe duke e rikujtuar ate vende. Si fëmijë pytsha familjaret "Por pse nuk blini vetëm një çeshmë te ujit?". Pergjigjja ishte zakonisht nje heshtje e madhe e cila ta hupke frymen. Dhe ketu e shtrojsha pytjen vetmeveti: Pse nuk është njësoj në vendin e origjinës si në vendin e mbërritjes?
Edhe këtu mund të shihni dallime: ndërsa pothuajse çdo pytje mund të shtrohet në vendin e mbërritjes, ka shumë pyetje në vendin e origjinës që nuk duhet të bëhen kurrë në publik, ndonjëherë jo edhe brenda katër mureve tuaja. Në kokën tuaj ju i bëni vetes pyetjen sidoqoftë. Po pse nuk mund të bëni pyetje të caktuara në vendin e origjinës? Përgjigja ishte: "Kjo është ashtu siç është. Më mire mos pyet shumë." Kjo deklaratë nuk ishte aspak e kënaqshme, veçanërisht pasi mësuam në shkollë se ka pothuajse per çdo pytje një apo disa përgjigjje. A nuk donin të përgjigjen sepse duhet të tregosh me gisht në drejtim të dikujt më pas? Në drejtim të kujt? Në drejtim te të tjerët? Në drejtim të vetëvetës? A është në gjendje çështja e fajit të sjell një të mirë? Mbi të gjitha, në vend që të flasim për fajin, është ndoshta më e dobishme të flasim për zgjidhje. Cilat zgjidhje janë në dispozicion?
Në rini lind pyetja e orientimit: ka duhet të drejtohet Flamuri? Pas shkollës së mesme, falë mbrojtjes time, kalova në gjimnaz. Në gjimnaz kam qenë në kontakt me letërsi klasike, gjë që më shtyu të vë në dyshim vazhdimisht vlerat dhe kuptimin tim për botën. Për të arritur në fund të pyetjes sime fillestare "Si të hartojmë vendin e origjinës në të njëjtën mënyrë si vendin e mbërritjes", zgjodha si lëndë madhore "Ekonominë dhe Ligjet". Kam mbaruar gjimnazin ne 2005 me "Working Poor" si temë të Maturës ne gjimnazin "Alpenquai" te Lucernit.
Për shkak se pyetja kryesore nuk më la rehat, shkova në 2006 ne Gjenevë në moshen 20 vjeqare, një qytet ndërkombëtar, për të kërkuar përgjigje për pyetjen time. Aty gjeta profesorë të shkëlqyeshëm në Universitetin e Gjenevës. Shpesh udhëtoja në shtëpi gjatë fundjavës për të raportuar për ato që sapo kisha mësuar. Një nga përvojat e mija kryesore ishte gjatë udhëtimeve të mija duke e kaluar çdo here kufirin gjuhësorë gjermano-frenge i cilit thirret "Röstigraben".
Historia e "Röstigraben":
Fqinjët në fshat, më pyesnin se si ishte në anën tjetër të Röstigraben. E pyeta veten çdo here në udhëtimin me tren se ku gjindet "Röstigraben". A është e shënuar me ndonjë shenjë? Cilën shenjë? A është ndonjë kodër? Një livadh? Apo një lum? Normalisht do të kisha pyetur menjëherë, por meqenëse sapo u natyralizova ne Zvicer, e ndjejsha veten ne siklet me pyet se çka eshte aj "Röstigraben" qe te gjithe e kupotjshin se per çka behet fjale. Ishte një ndjenjë e sikletshme të jesh i vetmi që nuk e dinte se për çfarë bëhej fjalë. Pas një kohe unë mund të dëgjoja nga konteksti se ishte një çeshtje kulturore.
Dikur është përhapë një shaka që "Röstigraben" ishte përafërsisht aty ku mund të dëgjohet njoftimi nga kondukteri që "të kujdesen udhëtarët për qantat e tyre". Et voilà "La visibilité de l’invisible" (Dukshmëria e te padukshmës). Papritur: jo vetem qe degjohej "Röstigraben" por dikur dhe shifet në ndonjë pikë të vendosur në menyrë plotësisht arbitrare. Dhe nëse nuk ndaleni këtu, papritmas mbani "Röstigraben" me vete kudo që shkoni.
Kam mbaruar Bachelorin me drejtim "Marrëdhëniet Ndërkombëtare" në Gjeneve në vitin 2009 me studimin e Adam Smith "Pasuria e kombeve".
Stacioni i ardhshëm u quajt Prishtinë, pasi kam marrë vendimin në Gjenevë të udhëtoj në vendine origjinës për të hetuar më shumë pyetjen time kryesore: Praktikant ne Statistik prane Bankes Qendrore te Kosovës ne Prishtinë (2009). Kombinimi i përvojës praktike dhe qendrimi në një shtet tjetër në moshen 23 vjeq, hapi horizontin tim dhe më afroj më shumë të përgjigjja e pyetjes time. Por edhe takimet personale: Ndër të tjera, u njoha me njerëz që kërkuan gjatë luftes mbrojtje në Gjermani, mësuan gjuhën gjermane atje dhe pastaj u kthyen në vendin e origjinës. Ende nuk mund t’i përgjigjesha pyetjes sime, por zgjidhja po afrohej pak.
Stacioni tjetër i jetes time ishte masteri në ekonomi në Universitetin e St. Gallen. Në Universitetin e St. Gallen takova gjithashtu profesorë të shkëlqyer të cilët më ushqyen me informacione për pyetjet e mija. Që nga fillimi i studimeve të mija (Shkurt 2010), kam punuar per gjashte muaj 100% si praktikant ne Analiza te Performances se Biznesit në Cyrih dhe kam qenë në gjendje të fitoj përvojë të mëtejshme interesante të punës atje. Në moshen 25 vjeq vendosa të krijoj Barutin në Kosovë me dy studentë të tjerë (2011).
Ideja për krijimin e një kompanie buroj nga kombinimi i disa fazave në jetë:
-
Pyetja "Pse nuk është e njëjtë në vendin e origjinës si në vendin e mbërritjes?"
-
Ankesa "Pse duhet të punoja në kohen kur isha ende në gjimnaz?"
-
Pikëpamjet ndërkombëtare nga Gjeneva.
-
Njohuritë e fituara gjatë qëndrimit jashtë vendit.
-
Koncepti i konkursit në St.Gallen.
-
Zhvillimi teknik falë përhapjes së Internetit.
Kombinimi i këtyre fazave të jetës më sollen te krijimi i firmes Baruti, e cila sot punëson mbi 300 persona në Kosove. Në atë kohë unë zgjodha këtë emër për shumë arsye: ti tregoja perëndimit se Ballkani ka qenë një pjese e Evropës e cila e ka pothuajse asgjësuar Evropen dy herë brenda 100 vitesh. Për të mos përsëritur për herë të tretë, synoja të bëja një ndryshim paradigme në Kosovë: Banoret atje duhet të kuptonin që zhvillimi, siguria dhe prosperiteti arritet me edukim, punë, qetësi, urtësi dhe mirëkuptim për jetën e të tjerëve, dhe jo me armë.
Me Baruti ne ishim në gjendje të krijonim diçka unike në Prishtinë: një imazh të Zvicres në Kosovë. Megjithatë, për ndonjë arsye, unë nuk e lidha ende arsimin me profesionin e mësimdhënies në këtë pikë të jetës time.
Pas rrëfimit tim dhe riorientimit të zgjedhur qëllimisht në jetë, tani kam vendosur të marrë vetë profesionin e mësuesit në vitet e ardhshme. Edhe sot, ne po përballemi me një ndryshim të madh teknologjik, dhe shpërndarja e dijes me kohë është e domosdoshme. Dua të kaloj vitet e ardhshme duke ngjallur interes në arsim dhe me atë duke ndjekur hapat e babait tim përmes publikimit të videove arsimore në internet për tema të përgjithshme.
